Daha önce bu blogda “İş”in Geleceği başlıklı bir yazı yazdım. Bu yazı bir anlamda onun tamamlayıcısı gibi. Bugün bildiğimiz iş tanımı farklı bir yöne doğru değişiyor. İşin tanımı önemli ölçüde değiştiğine göre bu yeni iş yaklaşımının gerektirdiği beceriler ve geleceğin meslekleri neler olacak?
GELECEĞİ ETKİLEYEN TRENDLER
Bugün gözlemlediğimiz gelişmeler gelecekte mesleklerin nasıl şekilleneceğine ışık tutuyor. Gelecekte hangi yeni iş kollarının ve hangi yeni işlerin ortaya çıkacağını kestirebilmek için trendlerin dünyayı nereye getireceğini öngörebilmek gerekiyor. İş hayatını ve meslekleri on yıllık bir perspektifte etkileyeceğini düşündüğüm önemli trendler şunlar:
Uzayan İnsan Ömrü
Otomasyon ve Akıllı Sistemler
Yeni İletişim Ortamı
Global Ölçek
Sınırları Belli Olmayan Yapılar
Önemli bir genel trend, klasik branşların bugünün karmaşık problemlerine yeterli olmaması sonucunda ortaya çıkan, birkaç disiplinin içiçe girmesi eğilimi. Örneğin makine mühendisliği ile elektronik mühendisliğini biraraya getiren mekatronik, elektronik kontakt lensler gibi alanlarda çalışan bionanoteknoloji, genetik bilgileri klinik teknikler ve ilaç geliştirme ile evlendiren bioenformatik gibi. Dünyanın en iyi üniversitelerinden Yale’e baktığımızda Bilgisayar Bilimleri ve Psikoloji veya Sanatın birlikte çalışıldığını görebiliyoruz. Bizden güzel bir örnek de Özyeğin Üniversitesi’nde Enerji-Çevre-Ekonomi üçgeninin birlikte ele alındığı enstitü.
Bir başka genel trend ise uzmanlıkların giderek daha çok değerlenmesi. Bu bir açıdan bakıldığında iş alanını daraltıyor gibi görünebilir, ancak böylelikle az bulunur bir insan haline geldiğiniz gibi birilerinin tam aradığı kişi de olabilirsiniz. Özellikle gelecekte önem kazanacak konuları doğru belirleyip, o konulardan birinde uzmanlık oluşturmuş az sayıda kişiden biri olmak büyük avantaj sağlar. Örneğin 3-Boyutlu baskı teknolojisi gelişiyor. Tasarım ve mimaride ciddi ilgi görmeye başladı. Gıda uygulamaları üzerinde de çalışılıyor. Bir zaman sonra birçok şey bu şekilde üretilmeye başlanabilir.
GELECEĞİN BUGÜN OLMAYAN İŞLERİ
Bu anlamda geleceğin bugün olmayan veya henüz yeni yeni başlayan bazı işleri hangi alanlarda olacak bir göz atalım:
Enerji ve Çevre Arakesiti,
Gelişmiş Ürün ve Üretim Teknolojileri (Mekatronik, Robotik, Kompozit Malzemeler),
Nanoteknoloji, Bionanoteknoloji,
Kendi Kendini Tamir Eden Malzemeler,
İnsan-Makine Arayüzü Çözümleri,
Eklemlenmiş Gerçeklik,
Giyilebilir Bilişim,
Kişisel Gıda Danışmanlığı,
Şef-Çiftçilik,
Gen Bazlı Önleyici Tıp, Biomedikal Mühendislik,
Kişisel Marka Danışmanlığı,
Uzaktan Eğitim Danışmanlığı,
Mobil Uygulama Geliştirme,
Sosyal Medya Optimizasyonu,
Deneyim Tasarımı,
Ev Eğlence Medya Tasarımı,
İş Dünyası için “Basitlik” Danışmanlığı
Hiç ölmeyeceğini ve önemini koruyacağını düşündüğüm bazı alanlar şunlar. Avukatlık/Hukuk Müşavirliği, Psikiyatri/Psikoloji, Mali Müşavirlik/Kişisel Yatırım Danışmanlığı, Mimarlık, İnşaat Mühendisliği, Öğretmenlik, Cerrahi/Estetik Cerrahi, Göz Hekimliği, İmmünoloji, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Gayrımenkul Danışmanlığı, Lojistik, Yetenek Bulma (headhunting), Patent Danışmanlığı, Mutfak Sanatları, Artistik yetenek gerektiren işler, Bilgi Teknolojileri, Eğlence ve İçerik Yaratma, Pazarlama ve Pazarlama İletişimi, İnovatif Girişimcilik(İnoşimcilik).
ÖNEM KAZANACAK BECERİLER
Geleceğin işlerinde bazı beceriler önem kazanacak. Bunlardan bir tanesi özgün içgörüler yaratmaya yarayan yüksek düzeyde düşünce becerileri. İnsanların ifade edemediklerinden ve gözlemlerden anlam çıkarma yeteneği. İkincisi inovatif düşünme becerileri. Olmayan çözümleri yaratıp onları uygulamaya taşıyabilme. Üçüncüsü sosyal ve duygusal zeka. Diğer insanlarla doğrudan ve derinlemesine bir bağlantı kurabilme. Dördüncüsü yeni medya biçimlerini anlama ve onları etkili iletişimde kullanabilme. Beşincisi yüzyüze ve sanal ortamda işbirliği yaparak verimli sonuçlar alabilme. Altıncısı bir yandan bir alanda derinlemesine uzmanlaşırken diğer yandan birçok alan hakkında fikir sahibi olma. Yedincisi ise her taraftan gelen bilgi bombardımanı arasında gerçekten anlamlı ve yararlı olanı filtre edebilecek teknikleri geliştirebilme.
On yıl sonra genel ve bilindik alanlarda bir kişisel bilgi ve beceri envanterinin fazla para etmediğini göreceğiz. Özellikli insanlara rağbet artacak. Bir başka önemli konu da, her ne alanda uzmanlaşıyor olursanız olun, kendinizi evrensel anlamda bir değer haline getirmenizin önemi. Yani Türkiye çapında iş yapmanın ötesine geçip, dünya ölçeğinde değerli olmak.